Bugün 13 Mayıs 2023, Cumartesi. Şu an itibariyle oldukça kritik, önemli, hassas, belirsiz, sonrası krizlere gebe, öncesi garipliklerle dolu, enteresan bir seçime yalnızca 1 gün kaldı. Bir süredir “ben olsam neler yaparım” diye düşünüp notlar alıyordum. Eminim ki pek çok kişinin ilgisini çekmeyecektir. Bunu art niyetle veya cahillikle değil de daha çok kültürel düşünme biçimimize yoruyorum. Kafa yormak yerine tabi olmak her zaman daha kolaydır, yormaz, risk oluşturmaz, suçlu-sorumlu da her zaman başkası olur…
Ama bazen de birileri kafa yorar bazı şeyler için, belki yalnızca laf üretir ama belki bir gün birilerine ilham olur, belki bir şeylerin değişmesi için başlangıç olur…
İşte bu anlayışla bu liste de burada olsun istedim, ilginize sunuyorum, “nasıl olacak o iş” sorusunun cevabını da sizlere bırakıyorum :
- Adalet sistemi komple değişecek. Bağımsız ve güçlü hakimler; iş kalitesi, ahlakı yüksek, araştırmacı, bağımsız savcılar görev alacak. Maaş ve imkanlar ve özgürlük en üst seviyede sunulacak, kimseye muhtaç olmayacak haklar getirilecek. Tüm bunlara göre adalet de en üst seviyede talep edilecek, işini doğru yapmamanın kayıpları göze alınamaz olacak.
- Bizde mal pahalı, işçilik ucuz. Gelişmiş ülkelerde mal ucuz, işçilik, özellikle de nitelikli iş pahalı. Yani bizde mal az, pahalaı; insan çok, insan ucuz. Bunu terse çevirmek gerek. Herkesin istediği işe, sektöre girişi de çıkışı da kolaylaşacak. Özel yatırım gerektirmeyen ürünler, hizmetler için üretim kolaylaştırılacak; teklleşmelerin, piyasaya hakim ve baskın olmanın önüne geçilecek.
- Kendisine yatırım yapacak değil, sistem kuracak, kendisinden veya şahıslardan bağımsız sistem kurabilecek kişilere görevler verilecek. Bakandan rektöre, genel müdürden işçiye “adamcı” değil “sistemci” kişiler seçilecek.
- Kamuda performans ölçümleme sistemi, öznel değerlendirme mekanizmalarıyla, akıllı yazılım sistemleriyle, dünyada iyi örneklerinde olduğu gibi yapılacak.
- Hapse girip çıkmanın, ceza almanın perstijli bir durum olması ortadan kaldırılacak. Suç işleyip ceza almış kişiler paye kazanmayacaklar.
- Meclisin işleyişi değiştirilecek. Partileşme, partilerin karar almasıyla her şeye itiraz etmeleri, grup kararıyla sistem tıkamaları engellenecek şekilde bir düzen getirilecek. Vekillerin partileriyle değil bireysel fikirleri, becerileri ve başarıları ön planda olarak partilerinin değil bölgelerinin vekili olmaları sağlanacak. Halkın da partilerle kümeleşmesi, düşmanlaşması engellenecek; sivil toplum ile katılımcı demokrasi anlayışı için kolaylıklar sağlanacak. Seçilecek her bir vekil, akabinde görev alacak her bir bakan uygulama takvimiyle birlikte vaat taahhüdü verecek. Takvimin takibi ve sonrasıyla ilgili değerlendirme için 5.yıl, sonraki seçim beklemmeyecek, en geç 2 yıllık periyotlarda değerlendirme oylamaları yapılacak, gerekirse ilgili vekil/bakan görevden ayrılacak. İşlevsiz, beceriksiz, faydasız kişilerin koltuk işgali önlenecek.
- Uluslararası ticarette yerli firmaların icraatları denetlenecek, bozuk mal hizmet satanlara yaptırım uygulanacak. Bu şekilde “Türk Malı” kavramına zarar getiren, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ticari faaliyetlerinde dezavantajlı şekilde kalmaları
- Her Türk vatandaşının, yurtdışı temsilciliklerimizden tam hizmet almaları için gereken düzenlemeler yapılacak. Vatandaşına hizmette kusıru olan hiç bir yurtdışı misyon görevlisinin kamu görevlisi olarak çalışmasına müsaade edilmeyecek. Bulundukları ülkede Türkiye Cumhuriyeti ve vatandaşlarını, normal bir Avrupa Ülkesi temsilciliği kadar temsil edemeyen hiç bir görevli ve ekip görevde tutulmayacak, memuriyette de tutulmayacak.
- Yurtiçinde tüm ticaret, sözleşmelerle yazılı veya yazışmalarla kanıtlı kanıtlı hale getirilecek. Yazışma ve sözleşmeler basit ticaret için dahi gerekli olacak. Devletin asli görevlerinden olan adaletin, hak aramanın ucuz ve hızlı olması sağlanacak. Basit davaların bile yıllarca sürdüğü, bürokratik adalet sistemi dinamik ve kaliteli hale getirilecek. Yazılı olmayan, suç veya kusur olarak yazılı hale gelmemiş olan ancak mağdurlar ortaya çıkaran her uygulama için de adalet sisteminin inşsiyatif alarak hızlıca çalışması sağlanacak.
- Meclisin kanun yapma yetkisi vatandaşa bağlanacak: Yapay zekaya tüm vatandaşların bilgileri verilecek, e-devlet verilerine ulaşır olacak. Vatandaşlar cv’lerini düzenleyebilecek, belgelendirdikleri konularda yetkinlik puanı alacak. Mecliste bir kanun, düzenleme önerisi geldiğinde bunun kim tarafından verildiği gizli olacak. Meclis önce devreye girmeyecek. Yapay zeka, kanun teklifiyle ilgili mantıklı hareket edebileceğini düşündüğü farklı özellik ve yetkinliklerde bir grup vatandaşı seçecek. Vatandaşlar teklifi oylayacak ve üzerindeki maddelerle ilgili ayrıntılı değişiklik önerisi verecek. Bu oylamanın sonucu olumsuz olursa teklif iptal edilecek. Olumlu olursa, yapay zeka önerileri değerlendirip bir özet ile meclise gönderecek. O öneri çerçevesinde meclis teklifi düzenleyip yapılandırıp hayata geçirecek.
- Sigorta, tazminat, işe giriş-çıkış prosedürleri değiştirilecek. Böylece yüksek maaş vermek işverene ceza olmaktan çıkacak, herkesin sahte biçimde asgari ücretle çalıştırılmasının önüne geçilecek.
- Katmadeğersiz maden satışının yasaklanacak. Hammadde ve yarı mamul ürün satışı yurtiçinde serbest, yurt dışına yönelik kısıtlı olacak. 1 dolara satıp 1000 dolara geri alma dönemi bitecek.
- Toprağa ve suya karışan kimyasallar gerek evsel olsun gerekse sanayi atıkları olsun engellenecek. Evlerde kullanılan kimyasallara özel standartlar getirilecek, sanayi kimyasalları girdi ce çıktı olarak takip edilecek. Öncelikle yeniden kullanım, akabinde de uygun dönüşüm ve imha metotları gramı gramına takip edilerek uygulanacak. Her şeyin ölçülebildiği, firelerin ve kaçakların dahi ölçülebildiği, önceden hesap edilebildiği bu bilim çağında hiç bir zehir toprağa, suya ve geleceğimize karışamayacak.
- İyi gıda, kaliteli gıda üretimi yasal zorunluluk olacak. Kimya ürünü gıdalara karşı mücadele edilecek. Raf ömrü kısa ancak kalitesi ve besin olarak niteliği yüksek ürünler için yerel, küçük üreticiler desteklenecek.